بررسی قاعده عسر و حرج در حکم کاهش جنینی در روش های کمک باروری

بررسی قاعده عسر و حرج در حکم کاهش جنینی در روش های کمک باروری· جمیله جعفری[2] چکیده در روش‌های جدید کمک باروری، چندقلوزایی افزایش داشته است. افزایش مرگ و میر، ناهنجاری‌های جنینی، فشار روانی و اقتصادی را می‌توان از تبعات این شرایط دانست. از راه های پیشنهادی این مشکلات، «کاهش انتخابی جنین» است. بر اساس فتوای فقها، سقط جنین در صورتى جایز است که جان مادر یا برخی از جنین ها را تهدید کند، و یا تشخیص داده شود که جنین بگونه‌اى ناقص است که براى والدین موجب حرج شدید ‌شود. در استفتائات فقهای معاصر ، قاعده لاحرج مستند جواز سقط بعضی از جنین ها برای حفظ بقیه واقع شده است. با توجه به این مبنا،تشخیص مفهوم و دامنه مصادیق این قاعده باید مورد توجه قرار گیرد. زیرا عسر و حرج مفهومی ذو مراتب، ودر مصادیق آن اختلاف زیادی وجود دارد، لذا وجود عسر و حرج به تنهایی کافی نیست، بلکه باید مشقت اثبات شود. پس تشخیص قطعی تیم معالج به عنوان یکی از منابع تشخیصٍ حرج ضروری است.همچنین آیات قرآن به صراحت قتل فرزندان به دلایل اقتصادی، به اطلاق ممنوع دانسته و مراکز اجتماعی و دولت وظیفه حمایت از خانواده های بی بضاعت را عهده داراست، از اینرو مشکلات اقتصادی به عنوان حرج موقت و قابل رفع، مصداق حرج نمی باشد. با توسعه علم احتمال کشف شیوه ی درمان نقایص مادرزادی در تشخیص اولیه پزشک، صدور مجوز سقط بر مبنای قواعد فقهی، مغایردستورات شرع نبوده ولی برمبنای اصل تفسیر مضیق می بایست به موارد خاص و بیماری های ناعلاج اکتفا شود. واژگان کلیدی: سقط، کاهش جنینی، عسر و حرج.   ·    تاریخ دریافت : 4/5/96    تاریخ پذیرش نهایی : 20/12/96                                    [2] - استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرقان. شیراز- ایران. [email protected]